Spis treści:
Prawidłowe żywienie na każdym etapie życia odgrywa ważną rolę. Szczególnie warto zadbać o ten aspekt podczas planowania ciąży – nawet 6 miesięcy przed poczęciem. Zmiana stylu życia, z czym wiąże się również zdrowe odżywianie, w tym okresie oraz podczas samej ciąży ma ogromny wpływ nie tylko na zdrowie matki, ale także na zdrowie i prawidłowy rozwój dziecka.
Już w życiu płodowym szczególnie ważne jest dostarczanie odpowiednich ilości składników odżywczych, ponieważ ich nadmiar lub niedobór w sposób trwały zmienia metabolizm i przebieg procesów fizjologicznych, co skutkuje rozwojem różnych powikłań metabolicznych i sercowo naczyniowych w dorosłym życiu.
Kobiety w ciąży bliźniaczej powinny zwrócić szczególną uwagę na regularne dostarczenie białka, tłuszczu i węglowodanów w diecie oraz witamin i składników mineralnych. Zazwyczaj większe jest również zapotrzebowanie na niektóre witaminy i minerały, a zwłaszcza na: magnez, wapń, cynk, żelazo, kwas foliowy oraz witaminę D.
Prawidłowo zbilansowana, zdrowa dieta znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia:
- Przedwczesnego porodu
- Niskiej masy urodzeniowej dziecka
- Wad wrodzonych płodu
- Niedokrwistości ciężarnej
- Nadciśnienia ciążowego
Sposób odżywiania się kobiety ciężarnej ma również wpływ na zdrowie dziecka w okresie dorosłości, ponieważ może zadecydować czy rozwinie się u niego choroba cywilizacyjna np. cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, hiperlipidemia, nadwaga i otyłość. Edukacja żywieniowa ma ogromne znaczenie, ponieważ może zaważyć nie tylko na naszym życiu, ale także na życiu i zdrowiu naszych najbliższych. Duża część społeczeństwa nie stosuje zasad zdrowego odżywiania, gdyż nie jest świadoma ich wartości i celów.
Podczas ciąży ważna jest nie tylko prawidłowo zbilansowana dieta, ale również odpowiednie zachowania prozdrowotne:
- aktywność fizyczna
- rezygnacja z substancji psychoaktywnych: nikotyny, alkoholu
- higiena osobista
- odpowiednia ilość snu
- unikanie sytuacji stresowych
- systematyczne badania lekarskie
- leczenie schorzeń współistniejących, np. cukrzycy, nadciśnienia, nadczynności lub niedoczynności tarczycy i innych.
Kobietom w ciąży zaleca się stosowanie poniższych zasad odżywiania:
- dbanie o różnorodność posiłków
- kontrola masy ciała
- produkty zbożowe jako główne źródło kalorii
- spożywanie chudego mięsa, ryb i nasion strączkowych
- spożywanie ok. 400 g dziennie warzyw oraz owoców w formie surowej
- unikanie spożywania produktów bogatych w kwasy tłuszczowe nasycone i cholesterol
- ograniczanie spożycia słodkich i słonych przekąsek
- rezygnacja z alkoholu i innych używek
Tabela 1. Przyrost masy ciała w ciąży w zależności od BMI przed ciążą na podstawie badań Institute of Medicine and National Research Council
| BMI przed ciążą kg/m2 | PRZYROST MASY CIAŁA w trakcie ciąży w kg |
| niedowaga < 18,5 | 12,5 – 18 |
| prawidłowa masa ciała 18,5 – 24,9 | 11,5-16 |
| nadwaga 25,0 – 29,9 | 7-11,5 |
| otyłość ≥ 30 | 5-9 |
Nadmierny apetyt w ciąży – co z tym zrobić?
Zwiększony głód w ciąży nie jest niczym nieprawidłowym, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze. Zwiększona potrzeba jedzenia wiąże się z tym, że coraz większy maluch zużywa więcej składników odżywczych. Napady głodu są zazwyczaj tym silniejsze, im słabszy był apetyt w pierwszym trymestrze. Ale! Mimo wszystko, nie można tego apetytu pozostawić bez kontroli! Zbyt szybkie przybranie na wadze także w czasie ciąży może być groźne nie tylko dla matki, ale również dla przebiegu ciąży oraz samego dziecka. Ciąża jest okresem, w którym należy jeść dla dwojga a nie za dwoje! Co to oznacza? Należy zwrócić szczególną uwagę na jakość posiłków! Ogromna ilość zdrowych produktów, takich jak warzywa, owoce i nabiał (w takiej kolejności), nie zaszkodzi tak bardzo jak takie same ilości hamburgerów i frytek. Warto też wybierać produkty zawierające dużo błonnika, które na dłużej pozostawiają uczucie sytości (w odróżnieniu od produktów zawierających cukier – powodujących nagły skok glukozy we krwi i równie gwałtowny jego spadek już po krótkim czasie).